Açıklamalı olarak linux komutlarını aşağıda detaylı olarak bulabilirsiniz daha fazla komut detayı istiyorsanız aşağıdaki pdf dosyasından temin edebilirsiniz.



apropos
Kullanım: apropos anahtar_kelime
Açıklama: Komut kilavuz dosyalari (man pages) kendi iclerinde tanim bilgileri icerirler. Bu komut bütün
aciklama dosyalarininin tanimlarini tarar ve sayet bu tanimlar ile “anahtar_kelime” arasinda bir eslesme var
ise eslesilen komutun adini ve tanimlamasini cikti olarak verir.

arch
açılım: architecture
kullanım: arch
Açıklama: Makine mimarisi hakkinda bilgi verir. “uname -m” komutu ile ayni isleve sahiptir.

bzip2
kullanım: bunzip2 [dosya]
Açıklama. Burrows-Wheeler kodlamasi ile sikistirilmis dosyalarin acilmasini saglar.

cal
Açılım: calendar
Kullanım: cal [ay] [yil]
Açıklama: Belirtilen ay ve yila ait takvim bilgisini cikti olarak verir. Ay ve yil girdileri opsiyoneldir. Sayet
belirtilmez iseler, sistem saatine göre icinde bulunulan aya ait takvim bilgisi gösterilir.

cat
Kullanım: cat [dosya]
Açıklama: Dosyalari ardarda siralayarak standart cikisa yazar. Örnegin bir dosyanin icerigini ekrana
yazdirabileceginiz gibi, bunun yaninda ayri bir dosyaya ya da yaziciya cikti olarak gönderebilirsiniz

chfn
Açılım: change finger
Kullanım: chfn
Açıklama: /etc/passwd dosyasinda tutulan kullanici ile ilgili bazi bilgilerin degistirilmesini saglar. Bu
bilgiler; kullanici tam adi, oda numarasi, is tel. numarasi ve ev tel. numarasindan olusur.

df
Kullanim: df
Aciklama: Diskin kullanim durumu ile ilgili rapor verir.

diff
Açılım: difference3
Kullanim: diff [dosya_1] [dosya_2] [dosya_3]
Açıklama: “dosya_1”, “dosya_2” ve “dosya_3” ü satir satir karsilastirip farkli satirlari belirler.

du
Açılım: disk usage
Kullanım: du [dosya || klasör]
Açıklama: Girdi olarak “dosya” verilirse sadece o dosyanin büyüklügünü verir. Sayet girdi, “klasör” olursa
rekürsif calisarak bütün alt dosyalar ve klasörlerin disk üzerinde kapladigi alana dair özet rapor cikti olarak
verilir.

expand
Kullanım: expand [dosya]
Açıklama: Verilen girdideki tab karakterlerini bosluk karakterine cevirir.
fdformat
Kullanım: fdformat ''aygit''
Açıklama: Düsük seviye floppy disk formatlama islevini görür.

free
Kullanim: free
Aciklama: Sistemdeki kullanilan ve bos olan bellek miktarini gösterir.

groups
Kullanım: groups [kullanici]
Açıklama: Verilen “kullanici”nin ait oldugu guruplari listeler. Sayet bir kullanici belirtilmedi ise, o anda
komutu calistiran aktif kullanici girdi olarak alinir.

gzexe
Kullanım: gzexe [-d] exe_dosya
Açıklama: Calistirilabilir dosyalarin sikistirilamasi ya da sikistirilmis calistirilabilir dosyalarin acilmasini
saglayan bir komuttur.

gzip
Kullanım: gzip [dosya]
Açıklama: Dosyalarin sikistirilmasini saglar. Sikistirma icin Lempel- Ziv kodlamasini kullanir.

gunzip
Kullanım: gunzip [dosya]
Aciklama Lempel-Ziv kodlamasi ile sikistirilmis dosyalarin acilmasini saglar.

id
Kullanim: id [kullanici]
Aciklama: “kullanici”nin kullanici ve gurup id lerini cikti olarak verir.

ispell
Kullanim: ispell
Aciklama: Ingilizce kelimelerin sintaktik kontrolünü yapar. Sayet kelime yanlis girildi ise alternatif
cözümleri sunar.

kill
Kullanim: kill [sinyal] [islem_id]
Aciklama: “islem_id” sinin belirttigi isleme belirtilen sinyali gönderir.
Gönderilebilecek sinyallerin listesi icin “kill -l” komutu kullanilabilir. Yine “islem_id” sini ögrenmek icin
“ps -aux” komutu ya da “pidof” komutu kullanilabilir. Örnegin id si
200 olan bir islemi sonlandirmak icin “kill -9 200” komutu kullanilmalidir.

killall
Kullanım: killall [islem_adi]
Aciklama: Islemleri adlarini kullanarak sonlandirmayi saglar.

ln
Açılım: link
Kullanım: ln [-s] hedef [link_adi]
Açıklama: Hedef dosyaya bir baglanati kurar. Baglanti adi icin sayet belirtildi ise“link_adi” parametresi
kullanilir. Eger belirtilmedi ise “hedef” in adi baglanti adi olarak kullanilir. Iki türlü baglanti türü
mümkündür: “symbolic” ve “hard”. “Symbolic”baglantidahedef dosyaya isaret eden bir referans yeni
dosyaolusturulurve hedef dosyaya ulasilmak istendiginde bu referans dosya üzerinden hedef dosya
belirlenir. Fakat silme islemi esnasinda ise hedef dosya yerine referans dosya silinir. “Hard” baglantida ise
hedef ve referans dosya ayni inode numarasina sahiptirler, bir baska degisle ayni dosyalardir. Örnegin
referans dosya yi sildiginizde hedef dosyada silinecektir.

logname
Kullanım: logname
Açıklama: Sisteme giris yaptiginiz kullanici adini verir.

lpr
Kullanım: lpr [-P hedef] [dosya]
Açıklama: Belirtilen hedefteki yaziciya “dosya” yi cikti alinmak üzere gönderir.

lprm
kullanım: lprm [-] [hedef_yazici] [görev_id]
Açıklama: Sayet “-” parametresi ile birlikte kullanildi ise “hedef_ yazici” daki bütün görevleri iptal eder.
Spesifik bir görev icin ise “görev_id” belirlenebilir.

lpq
Kullanım: lprq [-P hedef_yazici]
Açılım: Belirtilen “hedef_yazici” daki yazdirilacak dökümanlarin sirali listesini verir.

man
Kullanım: man dosya
Açılım: Sistem komutlari ve fonkisyonlari ile ilgili kilavuz sayfalara bu komut sayesinde ulasabilirsiniz.
“dosya” parametresi bir programa, uygulamaya ya da fonksiyona karsilik gelmelidir.

manpath
Kullanım: manpath
Açılım: “man” komutu ile ulastiginiz kilavuz sayfalarinin sistemde bulundugu yolu belirler.

mount
Kullanım: mount [-t tip] [aygit] [klasör]
Açılım: Belirtilen “aygit” daki dosya sistemi “klasör” parametresinin isaret ettigi yere baglanir. Örnegin
floppy diskinize erismek istiyorsaniz onu sisteme “mount” komutu ile baglamaniz gerekmektedir. Bu islem
su sekilde yapilabilir: “mount /dev/fd0 /floppy”.

mtools
Kullanım: mtools
Açılım: Unix sistemlerin MS-Dos dosya sistemindeki dosyalar üzerinde calisabilmesini saglamak icin
tanimlanmis olan komutlarin listesi mtools komutuile listelenir. Bu komutlarla bir nevi MS-Dos emülatörü
olusturulmustur. Belli MS-Dos komutlarinin birebir Unix eslenigi vardir. Örnegin MS-Dos daki “dir”
komutunun karsiligi mtools listesinde “mdir” komutudur. Bu komutlar zincirinin ana hedefi floppy disk
üzerinde islemler yapmaktir. Sayet /etc/ mtools.conf ayar dosyaniz gerekli ayarlamalari iceriyorsa, bu
komutlari calistirmak icin diski “mount” etmenize gerek yoktur.

pidof
Açılım: process id of
Kullanım: pidof program
Açıklama: Sayet belirtilen “program” sisemde aktif ise bu programin islem_id si cikti olarak verilir.

printenv
Açılım: print environment
Kullanım: printenv [cevre_degiskeni]
Açıklama: Belirtilen “cevre_degiskeni” nin degerini verir. Sayet “cevre_degiskeni”belirtilmez ise bütün
“cevre_degiskenleri” nin degerleri listelenir.

ps
Kullanim: ps
Aciklama: Sistemde aktif olan islemlerle ilgili bilgi verir.

quota
Kullanım: quota
Açıklama: Kullanicilarin disk kullanim ve limitleri hakkind bilgi verir.

rev
Acilim: reverse
Kullanim: rev [dosya]
Aciklama: “dosya” daki her satiri tarar ve her satirdaki karakterleri tersten siralayarak standar ciktiya yazar.

sleep
kullanım: sleep süre [süre_tipi]
Açıklama: Süre ile belirlenen zaman boyunca islem yapmadan beklenmesini saglar. Süre sonunda
otomatikmen sonlanir. “süre_tipi” degiskeni “s”, “m”, “h”, “d” degiskenlerinden biri olabiir ve sirasiyla
saniye, dakika, saat ve gün e karsilik gelmektedir.

sort
Kullanim: sort [dosya]
Aciklama: “dosya” daki satirlari alfabetik siraya dizerek standart ciktiya yazar

split
Kullanım: split [ayirma_türü] dosya [yenidosya_önadi]
Açıklama: “dosya” yi “ayirma_türü”nde belirtilen özelliklere göre farkli dosyalara ayirir. Yeni olusturulan
dosyalara ön ad tanimlanmadi ise default olarak “xx” atanir. “ayirma_türü” olarak byte sayisi, satir sayisi,
karakter sayisi girilebilir.

stty
Kullanım: stty
Açıklama: Terminal özelliklerini degistirmeyi ve listelemeyi saglar.

su
Açılım: switch user
Kullanım: su [kullanici]
Açıklama: Gecici bir süre o anki aktif kullancidan belirtilen “kullanici” ya gecisi saglar. Kullanimina örnek
olarak; normalde sisteme root olarak girmek tavsiye edilmez. Bunun yerine normal bir kullanici adiyla
sisteme giris yapip, root izni gerektiren bir islem yapmak istendiginde “su root” komutu ile gecici root
hakkina sahip olma tercih edilir. Sayet “kullanici” belirtilmez ise, yani sadece “su” komutu calistirilirsa bu
“su root” ile ayni etkiye sahiptir.

sum
Kullanım: sum [dosya]
Açılım: “dosya” nin 16-bitlik checksum ini ve kac blok tan meydana geldigini hesaplar. Her bir blok 1024-
byte a karsilik gelmektedir.

tac
Kullanım: tac [dosyalar]
Açıklama: “cat” komutu ile ayni islevi görür. Tek fark “cat” isleme ilk satirdan baslarken “tac” son satirdan
baslar.

tar
Kullanim: tar [arsiv] [arsivlenecek_dosya]
Aciklama: Dosyalarin birarada paketlemesini yapip arsiv olusturmayi ve var olan bir arsivden dosyalarin
geri alinmasini saglar. Olusturulan arsivlerin uzantisi “.tar” seklindedir. Genellikle olusturulan arsivler yer
kazanmak amaci ile sikistirip saklanmaktadir.

touch
Kullanım: touch [dosya]
Açıklama: “dosya” nin erisim ve degistirilme zamanlarini o anki zamana göre degistirmeyi saglar.

uname
Kullanim: uname
Aciklama: Sistem bilgilerini listeler. Bu bilgiler makine donanim tipi, network hostadi, isletim sistemi ve
islemci tipi ile ilgili bilgilerdir.

uptime
Kullanım: uptime
Açıklama: Sistemin ne kadar süreden beri kesintisiz calistigina dair bilgi verir. Listelenen bilgiler sunlaran
ibarettir: o anki saat, ne kadar süredir sistem calisiyor, sistemdeki aktif kullanici sayisi, gecen 1, 5 ve 15
dakikadaki sistemin yük ortalamasi
uudecode
Açılım: Unix2Unix decode
Kullanım: uudecode [dosya]
Açıklama: ASCII formatinda kodlanmis bilginin tekrar orjinal haline kodlanmasini saglar.

vrfy
Açılım: verify
Kullanım: vrfy [e-posta]
Açıklama: E-posta hesaplarinin gecerliligini test eder.

w
Kullanım: w [kullanici]
Açıklama: Sistemde kimin aktif oldugunu ve ne yaptigini listeler.,
whereis
Kullanım: whereis komut
Açıklama: “komut” a ait calistirilabilir dosya, kaynak dosya ve kilavuz dosyalarin sistemdeki yerini
belirler.

which
Kullanım: which shell_komutu
Açıklama: “shell_komutu” nun tam yolunu belirler.